İnsanların yüzde 90’ının soğukta burnu akıyor. Buna soğuğa bağlı rinit denir. Astım, egzama ve saman nezlesi olan insanlar bunu daha çok yaşar. 

Burnumuzun görevi aldığımız havayı sıcak ve nemli yapmaktır. Böylece hava akciğerlerimizi tahriş etmez. Soluduğumuz hava dışarısıyla aynı derecedeyken burnun arkasında 26-30 C’ye ulaşır. 

Ve burun arkasındaki havanın nemi, havanın ne kadar soğuk olduğu göz önüne alındığında, nefes aldığımıza bakılmaksızın genellikle yüzde 100 civarındadır.

Bu, burnumuzun ciğerlere ulaşmadan önce nefes aldığımız havanın ılık ve ıslak olmasını sağlamada çok etkili olduğunu gösterir.

Peki bunu nasıl yapar? Soğuk ve kuru hava burnunuzdaki sinirleri uyarır ve sinirlerinizden beyninize mesaj gönderir.

Beyniniz buradaki kan akışını arttırarak bu dürtüye tepki verir ve kan damarları üzerinden geçen havayı ısıtır.

İkincisi, burnun içeri giren havayı nemlendirmek için nem sağlamak için mukus bezleri yoluyla daha fazla salgı üretmek üzere tetiklenmesi.

Soğuk ve kuru hava burnunuzdaki bağışıklık sisteminizin hücrelerini (“mast hücreleri” olarak adlandırılır)  uyarır.

Bu hücreler, havayı daha nemli yapmak için burnunuzda daha fazla sıvı üretir. Bu işlevi yerine getirirken burun yoluyla her gün 300-400 mL sıvı kaybedebilirsiniz.

Isı ve su kaybı yakından ilişkilidir: burun boşluklarındaki havanın ısıtılması, burun boşluğunun (mukoza) astarı, çekirdek vücut sıcaklığından daha soğuk hale geldiği anlamına gelir. Aynı zamanda havanın nemli olması için su buharlaşır.

Büyük miktarda ısı gerektiren su buharlaştırma, burundaki ısıyı alır ve böylece burunu daha serin hale getirir.

Buna karşılık, burundaki kan akışı daha da artar, çünkü solunan havayı ısıtma görevi burnun ısı kaybına göre önceliklidir.

Bu nedenle burundan doğru miktarda ısı ve nem elde etmek zor bir dengeleme eylemidir.

Telafi mekanizması aşırı aktif olduğunda, bu soğuk, kuru havayı nemlendirmek için gereken nem burun deliklerinden damlayacaktır.

Mast hücreleri genellikle astımlı ve alerjisi olan insanlarda daha hassastır. Çevresel tahriş edicilere ve sıcaklık değişikliklerine duyarlı olanlarda kan damarı daha çok reaktifleşir. Burun tıkanıklığı ve hatta hapşırma soğuk hava tarafından tetiklenebilir.

Atropin ve Ipratropium gibi antikolinerjik (blok sinir impulsları) ve anti-inflamatuar burun spreylerinin kullanımı bazen başarı gösterse de kesin çözüm değildir.

Kaynak: 1